тигез

тигез
1. прил.
1) ро́вный; гла́дкий

тигез дала — ро́вная степь

тигез су өсте пыяла төсле тигез — пове́рхность воды́ гладка́, сло́вно стекло́

тигез юлдан барганның аягы сынмас — (посл.) на ро́вной доро́ге но́гу не слома́ешь

2) ро́вный; равноме́рный, одина́ковый во всём продолже́нии

тигез сулыш — ро́вное, равноме́рное дыха́ние

тигез хәрәкәт — равноме́рное движе́ние

3)
а) равны́ ме́жду собо́й

көчләр тигез түгел — си́лы не равны́

бармаклар да тигез түгел — да́же па́льцы не равны́

б) мат. ра́вен чему́

тигезләмәнең ике кисәге дә нульгә тигез — о́бе ча́сти уравне́ния равны́ нулю́

в) ра́вный, равнорассма́триваемый

кай җирдә көчле белән көчсез тигез? — где э́то си́льный и сла́бый мо́гут быть ра́вными?

4) в некоторых составных терминах: равно-; см. тж. тиң

тигез биеклектә — равновысо́кий; равновысо́кие

тигез кырлы — равносторо́нний

тигез зурлыктагы — равновели́кий

тигез тизләнешле — равноуско́ренный

2. нареч.
1)
а) ро́вно, равноме́рно

тигез яну — равноме́рно горе́ть

б) ро́вно, одина́ково (по всей длине, площади, объёму)

тигез эрләнгән — ро́вно пря́дено (о нитке)

тигез юнылган агач — ро́вно обтёсанное де́рево

тигез буялган — ро́вно, одина́ково закра́шенный

2) вро́вень (с чем)

җир белән тигез — вро́вень с землёй

3) дру́жно; сра́зу все вме́сте; см. тж. тиң

тигез үсү — дру́жно расти́

тигез шыткан үрентеләр — дру́жно поше́дшие ростки́

- тигез булу
••

тигез гомер — счастли́вая супру́жеская жизнь (без преждевременной смерти одного из супругов, без разрывов, разводов и т. п.)

тигез гомер итү — быть счастли́вым в супру́жестве

тигез гомер итегез! — бу́дьте сча́стливы! (пожелание новобрачным)

тигез хокуклы — см. тиңхокуклы

тигез холыклы — уравнове́шенный, с уравнове́шенным хара́ктером

- тигез күрү
- тигез тормыш

Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Полезное


Смотреть что такое "тигез" в других словарях:

  • тигез — с. 1. Яссы һәм шома; керенте чыгынтысыз, чокыр чакырсыз 2. хәб. Берәр нәрсә белән бер яссылыкта, бер тәңгәлдә, бер югарылыкта, бер биеклектә 3. Бөтен озынлыгында яки киңлегендә бер үк төрле, бер үк юанлыкта, калынлыкта, куелыкта (җеп, бау, сызык …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тигезү — 1. (Тию) 2. Аз гына, бер ноктада гына тидерү, тиеп торгандай итү …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тип-тигез — арт. дәр. Тигез …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тигезлек — 1. Тигез булу сыйфаты 2. Тигез өслек; тигез урын. Чагыштырмача тигез рельефлы географик өлкә 3. Бер үк сызыкта булу; бер берсенә үлчәм, зурлык, күләм яки тормыш ягыннан тиң булу 4. Бер үк хокук; бер үк дәрәҗә; тиңлек 5. мат. Бердәйлек …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • төз — с. 1. Кыегаймаган, кәкрәймәгән, туры (күбесенчә вертикаль нәрсәләр тур.) рәв. Кыегаймыйча, бөкрәймичә, иелми бөгелми 2. Бер юнәлештән чыкмаган, бөгелмәгән, тигез, туры сузылган. рәв. Кәкрәймичә, тигез, туры 3. Кытыршысыз, тигез, чокыр чакырсыз 4 …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • чирек — 1. Бөтеннең дүрттән бер өлеше. Сәгатьнең дүрттән бер өлеше (унбиш минут). иск. Авырлык үлчәве булган кадакның дүрттән бер өлеше (якынча 100 грамм) 2. Дүрт өлешкә бүленә торган уку елының бер өлеше 3. Метрик система кертелгәнче, бик борыннан… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • такыр — с. 1. Тапталган, тигез (юл, сукмак һ. б. тур.). Йөрергә уңайлы 2. Тигез һәм үсемлеге, үләне агачы булмаган (җир өсте тур.) 3. Пәке һ. б. белән кырылган яки тигез итеп алынган (чәч, сакал һ. б. тур.) 4. Сөрелгән, ләкин җир ял итсен өчен чәчелми… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тигезсезлек — 1. Тигезсез булу. тигез булмаган урын 2. Бөтен дәвамында билгеле бер үлчәме тигез булмау күренеше 3. Үзара тигез булмау; гаделсезлек 4. мат. Санлы зурлыкларның берсе (бер группасы) икенчесеннән (икенче группасыннан) зуррак яки кечерәк булуны… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тиң — (ТИҢЛЕК) – с. 1. Биеклеге яки тирәнлеге, киңлек яки озынлык үлчәме буенча билгеле бер нәрсә белән (яки шул нәрсәгә) тигез, тәңгәл, бердәй 2. Озынлыгы нин. б. бер урынга, тәңгәлгә җитеп, тиеп торырлык, берәр нәрсә белән тигез чәчкәйләрен аяк белән …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • шома — (ШОМАЛЫК) – с. 1. Тип тигез, тигез хәлгә китерелгән, кытыршылыклары, чыгынкы яки батынкы урыннары булмаган. Тигез, шадра түгел (су өсте тур.) 2. Тузгып, таралып тормаган (йон, чәч тур.). Бөдрәләнмәгән 3. Тулы, симез, таза (тән тур.) 4. Ыспай,… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • дала — 1. Күбесенчә үлән белән генә капланган, зур мәйдан алып тора торган тигез җир (гадәттә корырак якларда). Киң кыр, еракка сузылган тигез җир 2. с. Дала рәвешендәге; далалы шыксыз дала җирләр …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»